Herman Vanstiphout (1941–2019)

Herman Vanstiphout (1941-2019) was zowat de meest onderlegde ‘Assyrioloog’ van de Lage Landen, en dus uitstekend geplaatst om een inzicht te geven in het onderwijssysteem in het oude Mesopotamië. Hij doet dat hier via een uitgebreide bloemlezing van teksten die leerlingen schreven, teksten die zijn teruggevonden op miraculeus bewaarde cuneïforme tabletten. De meeste daarvan in de oude stad Nippur (zo’n 200 km ten zuiden van het huidige Bagdad), en daterend uit de Oud-Babylonische periode, 19de-17de eeuw BCE. Hoewel de Soemerische taal op dat moment niet meer actief werd gesproken, vormde ze nog wel de basis van het onderwijssysteem, een beetje zoals Latijn (en in mindere mate Grieks) tot voor kort bij ons. Vanstiphout laat mooi zien hoe de Oud-Babylonische studenten na vrij simpele, repetitieve penoefeningen zich geleidelijk moesten bekwamen in steeds moeilijker genres (brieven, odes, heldenverhalen, encyclopedische lijsten, hymnen, klaagzangen, enz), om uiteindelijk uit te komen bij teksten met erg complexe, soms meerlagige taalkundige constructies. Het éénlettergrepige Sumerisch leende zich blijkbaar uitstekend tot dubbele bodems, knipoogjes links en rechts en wat we nu metafictionele verwijzingen zouden noemen. Ronduit fascinerend. Maar wat mij betreft vooral intrigerend omdat deze bundel vertaalde teksten meer dan ooit de fundamentele verwantschap tonen in menselijke ervaringen, nu en 4.000 jaar geleden. Meer daarover in mijn History account op Goodreads: https://www.goodreads.com/review/show/4947634104… (mer)