Ik mag soms graag de Memoires lezen van politici en dit keer is het de beurt aan de voormalig premier van het Verenigd Koninkrijk, Tony Blair. Blair was er premier van 1997 tot 2007 en hij was de eerste Labour-premier sinds jaren die drie termijnen achter elkaar werd gekozen.

Zijn regeerperiode werd gekenmerkt door een aantal grote gebeurtenissen, zoals het overlijden van prinses Diana, de aanslagen in Noord-Ierland, de aanslagen op het World Trade Center, de invasie in Irak die daarop volgde én de aanslagen in zijn eigen hoofdstad Londen. Als je alles van tevoren weet…

Het begon echter met de enorme overwinning voor Labour in 1997. Blair wordt premier en ziet zich meteen voor een probleem geplaatst als hij de koningin moet bezoeken. Dan moet hij het protocol door dat ‘kissing hands’ wordt genoemd;

‘Tijdens de ceremonie van het kussen van de handen mag u de handen van de koningin niet echt kussen. U strijkt er voorzichtig met uw lippen langs.’
Ik moet bekennen dat het me van de wijs bracht. Wat bedoelde hij in ’s hemelsnaam? Strijken zoals je de was strijkt, of ze heel licht aanraken?

Dat zijn leuke inkijkjes, net zoals de impact van het vragenuurtje wat feitelijk een kwartier is, maar waar iedere premier erg tegenop ziet. Maar er zijn ergere vuurproeven, zoals in Noord-Ierland. Blair beschrijft goed hoe moeilijk het is om de dialoog met de verschillende partijen aan te gaan. Het is dan ook een succes als er een akkoord komt.

Personele problemen zijn er ook. Ron Davies, de minister voor Wales, wordt beroofd door een zwarte mannelijke prostituee en hij moet het veld ruimen. Wat ik ook interessant vind zijn de typisch Britse problemen, zoals het belang van de vossenjacht. Zelfs Blair moest zich daar even grondig in verdiepen om dit niet te onderschatten. Dat onderschatting op de loer ligt toont ook de crisis rond de mond- en klauwzeer aan;

Tijdens ons bezoek kregen we te horen dat bij het ministerie van Landbouw een geval van mond- en klauwzeer was gemeld in een slachthuis in Essex. Bij zo’n bericht is je eerste reactie: is dat belangrijk? Het antwoord is ja, heel belangrijk. Twee dagen nadat de ziekte was geconstateerd stelde de Europese Commissie een volledig exportverbod in op Brits vlees, melk en vee. Was dat niet wat overdreven, vroeg ik. Nee. Oké, dit is dus echt heel ernstig.

Enstig van een andere orde zijn de aanslagen van november 2001. Er volgt een oorlog in Afghanistan maar de Verenigde Staten en in hun kielzog het Verenigd Koninkrijk verklaren de oorlog aan het terrorisme. Er volgt een jacht op massavernietigingswapens waarbij Saddam Hoessein in irak allesbehalve meewerkt bij de inspecties door de Verenigde Naties. Het gevolg is een invasie van dat land waarbij die massavernietigingswapens niet worden gevonden.

Blair heeft hierop veel kritiek gekregen en hij blijft zijn standpunten in dit boek verdedigen. Die zijn deels verdedigbaar. Saddam Hoessein had bewezen, juist in zijn eigen land, gifgassen te zullen gebruiken. Het is denkbaar dat het land op zoek zou gaan naar technologie om kernwapens te maken als Hoessein aan de macht zou blijven. Hoessein is verantwoordelijk voor de dood van talloze mensen en bij zijn aanblijven zou dat niet stoppen. Allemaal waar. Maar de redenen om het land binnen te vallen, de veronderstelde aanwezigheid van massavernietigingswapens, die klopt niet en dat haalt hij met zijn argumenten niet weg.

Ik besef dat dergelijke memoires geschreven worden om de hoofdrolspeler zo voordelig mogelijk af te schilderen. Ik geloof dat het ambt erg veel vraagt van een persoon en het valt te prijzen dat iemand het zo lang volhoudt. Toch vind ik de persoon Blair niet al te sympathiek. Hij komt erg zelfingenomen over, zoals wanneer hij het over zijn relatie met Bill Clinton heeft;

We waren allebei vernieuwers in hart en nieren. We hadden allebei een losse stijl en oogden jong voor onze leeftijd. En tot op zekere hoogte waren we allebei gemakkelijk in de omgang, maar onder dat oppervlak lag het brok graniet van het fundament.

Als niemand het zegt dan zeg je het zelf maar. Dat neemt niet weg dat dit een boek is vol informatie. Inzichten in hoe het werkt in de wereldpolitiek. Vladimir Poetin die nog gesprekspartner is en Blair die onderkent dat Poetin terug wil naar oude tijden waarin Rusland nog een wereldmacht was met een groot grondgebied. Maar ook George Bush, die de Belgische premier Guy Verhofstadt even niet herkent als voorzitter van de G8:

Hij draaide zich naar mij toe en fluisterde: ‘Wie is die vent?’
‘Hij is de premier van België,’ zei ik.
‘België?’ vroeg George, duidelijk ontsteld door de mogelijke enormiteit van zijn domheid. ‘België hoort niet bij de G8.’
‘Nee,’ zei ik, ‘maar hij is hier als voorzitter van Europa.’
‘Laten jullie de Belgen Europa runnen?’ Hij schudde zijn hoofd, dit keer ontsteld door onze domheid.

Iedereen heeft een uiterste houdbaarheidsdatum en Blair moet er ook aan geloven. Hij had al hartritmestoornissen en moet uiteindelijk het veld ruimen voor zijn partijgenoot Gordon Brown, die het overigens maar één termijn zal volhouden. Het boek is een prima aanvulling op mijn verzameling memoires van politici. De volgende zal wel die van George Bush zijn schat ik in.

Vertaling; Bep Fontijn, Catalien van Paassen, Edwin krijgsman, Amy Bais en Joost Zwart ( )

The book may well be interesting for those with an understanding or knowledge of British politics and politicians, but for me, with only minor interest, I found it hard stay focused. That criticism is not necessarily an indictment of the books quality, but more a caution that unless you're a political junkie with a European bent, you may, like me, not appreciate the book. You certainly won't appreciate the book if you're a Gordon Brown follower either. The reason I selected the book in the first place was with the hope that I'd gain some insight Blair's background, especially dealing with President Bush and the Afghanistan and Iraq wars, but that topic wasn't given the in-depth discussion that I sought. ( )

8/10: As political memoir, Blair's book is better than most. There's the inevitable self-justification of course, but no more than is reasonable, and whether you agree with his policies or not, it's hard not to accept that he surely did his best. The book was as it's most interesting as he reflected on what had been. The final chapters, which look forward as much as back, are much weaker, perhaps because the self-confidence is stronger (strangely, Blair seems to find it easier to be sure about the future than the past). Nonetheless, it remains a 'must-read' if only to try and understand the huge influence that Blair's premiership has been on all of us. ( )

Available

Tony Blair's own account of his political life, his rise to power, his life on the world stage, and the clashes, controversies and triumphs of one of the most successful political careers of modern times.

At first, this was a bit dry because I am not very familiar with British political system, but as it went on into events that I do remember, I found I really enjoyed Blair's narrative. ( )