Un o'r delweddau mwyaf poblogaidd heddiw o Gymru'r 19fed ganrif yw bwthyn to gwellt yr ardaloedd gwledig, ac o simdde'r cartref clyd yn y darlun dychmygol hwn y mae mwg y tân mawn yn chwyrlio'n bersawrus drwy'r awyr uwchben. [ = One of today's most popular images of 19th century Wales is a rural thatched cottage, and from this imaginary cozy home's chimney a wisp of aromatic smoke rising from a peat fire into the air above.]
(Rhagair = Foreword)

Yn ôl yr Athro J. A. Taylor gorchuddir 7.5% o arwynebedd Cymru heddiw gan fawn, ac y mae tua hanner y mawn hwnnw dros lathen o ddyfnder. [ = According to Professor J. A. Taylor peat today covers 7.5% of the area of Wales, and about half of that peat is over a yard deep.]