ΤΑΣΟΣ ΚΟΡΦΗΣ

"Η περιπέτεια μιας έντονης ευαισθησίας εντοπίζεται στα έργα και τις ημέρες του Στρατή Δούκα. Γιατί η ζωή του υπήρξε ένα φιλοτέχνημα και το έργο του η αυτοβιογραφία μιας ζωής δοκιμασμένης στην πάλη της με τη συμβατικότητα, αφοσιωμένης στις ανθρώπινες αξίες και τραγικής στον αγώνα της με τη γνώση και το θάνατο.
Ένας γνήσιος, νησιώτικος λυρισμός, ένα καλοκαιριάτικο μεσημέρι γεμάτο γαλήνη - που φαίνεται απλό, αλλά μέσα του κρύβει μια δύναμη, ένα έντονο πάθος και, παράλληλα, μια προσπάθεια για διερεύνηση, για τον εντοπισμό μιας νομοτέλειας, ό, τι περισσότερο από κάθε τί εκφράζει την ελληνικότητα της ψυχής του λαού μας, αποτελούν τη βάση της εντελώς προσωπικής δημιουργίας του Στρατή Δούκα. Αυτά τα δύο στοιχεία: το συναίσθημα, πλημμυρισμένο από μεσογειακό φως και η προσπάθειά για έρευνα μας δίνουν παράλληλα και το κλειδί για να κατανοήσουμε τον έρωτά του για τη ζωή και την αθωότητα της νεότητας, καθώς και τη σπάταλη αγάπη του για τους ανθρώπους. Δεν υπάρχει φόβος, εγκράτεια σε αυτό το δόσιμο, περιορισμός σε ένα χώρο δικό μας. Ούτε καν εκείνο το φίλτρο, που απορρίπτει κάθε ξένο στοιχείο και μας αφήνει να συνομιλούμε με τον άλλον άνθρωπο μέσω του εαυτού μας. Εδώ υπάρχει ένα πάθος για επικοινωνία, πάντοτε νεανικό, μια αφοσίωση που αγγίζει την αυταπάρνηση, μια έντονη προσπάθεια για να γίνει αισθητή η ομορφιά του εκτός του εαυτόν μας κόσμου. Εδώ υπάρχει ο άνθρωπος όπως τον έπλασε ο Θεός."

Ο Στρατής ο Δούκας, έγραφε το 1934 ο Ν. Γ. Πεντζίκης, είναι μια ιερή μορφή. Πονεμένη, για να γλυτώσει από την ύλη και να εύρει την οδό προς την ποίμνη του Κυρίου.
Εμείς οι ναρκισσευόμενοι καλλιτέχνες, δεν πρέπει παρά να δουλέψουμε για να τον κάνουμε πιστευτό, δουλεύοντας για τη στερέωση της μνήμης του. Είναι ο ήρωας του καλού.
Σώπα το χαίνον, σκοτεινό στόμα σου αμφιβολία. Άφησε τη λαχτάρα εκείνου που δεν έχει απόδειξη να μιλήσει.
Πως ο καθημερινός άνθρωπος, όταν μέσα του κλειεί την υψηλή γνώμη αγγίζει και φθάνει να κουρταλήσει τη θύρα από τον κήπο του Κυρίου, όπου εντός του ανθίζουν τα ρόδα τα λαμπρά του Απριλίου! Και κάποτε υπάρχει σκοπός για την σκιώδη ζωή του άνθρωπου.… (mer)

Δεν ξέρω ως ποιο βαθμό παίζουν το ρόλο τους οι ιστορικοί παράγοντες, δεν θέλω, δεν μ' αρέσει να τους υπερτιμώ. Πιστεύω πως -όχι κάθε γενιά, όπως συχνά λέγεται- αλλά κάθε συνομοταξία ανθρώπων έρχεται μ' ένα δικό της αστέρι στη ζωή, στρατεύεται κάτω από το σημείο του. Όσοι πίστεψαν, αργότερα, πως η απαισιοδοξία μας, ο «ρομαντισμός» μας, ήταν πόζες ή απομιμήσεις δεν αδικούν εμάς, αδικούν τον εαυτό τους: Αυτοκαταγγέλλονται ως ηθικά αδιαπέραστοι. Η νεολαία εκείνη που θερίστηκε γύρω μου τότε, που την ήπιε σαν σταγόνα νερό ένας θανάσιμος ήλιος, η επαρχία, η φτώχια, η καταδίωξη, η εξορία, η αρρώστια, η αστοχία των άλλων είχε ένα δράμα εσωτερικό και το δράμα είναι το μόνο που καταξιώνει τον άνθρωπο ηθικά, τον κάνει αξιοσέβαστο. Μπορεί να έχεις τάλαντο και να πετύχεις, τύχη και να ευνοηθείς, καπατσοσύνη και να επιπλεύσεις, πλάτες και να ξεκινήσεις. Μπορεί να μπεις στη φωτεινή ζώνη μόνο και μόνο επειδή σ' ευνόησαν οι εξωτερικές συνθήκες στην αφετηρία σου. Μα εγώ θα γράψω μια λυπητερή μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που 'ναι. Άλλοι παίρνουν θέση στην ιστορία, άλλοι κάνουν την ιστορία. Αυτούς τιμώ.… (mer)

Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η μεταφορά (η "αντιγραφή", όπως την ήθελε ο Σεφέρης) ενός ξένου κειμένου στη γλώσσα μας είναι μια προσπάθεια που σπάνια, και μόνο σ' ελάχιστες ευτυχισμένες στιγμές, μπορεί να φτάσει σ' ένα παραδεκτό αποτέλεσμα. Το ίδιο το κείμενο (και, προπάντων, το ποίημα) που μεταφράζουμε έχει μια δική του μαγεία που βασίζεται στο ρυθμό και στις λέξεις και που, από τους αρχέγονους αυτούς δρόμους, μας οδηγεί με συμπλέγματα, τις περισσότερες φορές, εικόνων, στην ουσία. Η κοινότυπη φράση: "το ποίημα δεν μεταφράζεται" είναι μια πραγματικότητα.… (mer)